Riskli Yapılar
26 Eylül 2019 tarihinde Silivri yakınlarında meydana gelen 5,8 şiddetindeki deprem, tüm İstanbullularda “Acaba binamız güvenli mi?” sorusunu gündeme getirdi. Maalesef gerekli önemin gösterilmediği bu konuda gelen bazı soruları cevaplayabilmek için konu ile ilgili mevzuat hakkında kısa bir özet sunmak istedim. Yazının son kısmında ilgili mevzuat ve erişim linklerini bulabilirsiniz.
Riskli binaların tespiti ile ilgili çalışmalar, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında yapılır. Riskli yapıların tespitinde ilişkin esaslar da mevzuatta belirtilmiştir.
Kısa bir özet
Binaların risk durumunun tespiti ile ilgili mevzuat dahilinde, kimlerin hangi yöntemler ve hangi adımlar ile tespit çalışması yapacağı açık ve net bir şekilde tanımlıdır. Bu süreç sonucunda yapının risk durumu kesin olarak karara bağlanır. Riskli olarak tespit edilen binaların yıkımı istenir.
Hangi Yapılarda Risk Tespiti Yapılır?
“Riskli yapı tespiti; kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan yapılar ile hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılar hakkında yapılır.” (6306 Uygulama Yön. Md.7.1)
Fazla teknik detaya girmeden, kısaca üzerinden geçecek olursak, aşağıdaki görselde, performans düzeyleri gösterilmiş. Göçecek veya ağır hasar olacak yapıları “Riskli” olarak tespit etmeye (ve gereğini yapmaya) yönelik bir mevzuattan bahsediyoruz.
Riskli Yapı Tespitini Kim Yapar?
“Bakanlıkça lisanslandırılan… kurum ve kuruluşlar tarafından tespit edilir. Lisanslı kurum ve kuruluşlar herhangi bir alan ile sınırlı olmaksızın Ülke genelinde riskli yapı tespiti yapabilir.” (6306 Uygulama Yön. Md.6)
Riskli yapı tespiti için yetkili kuruluşların aşağıdaki gibi lisanslarını sogrulayabilirsiniz.
Riskli Yapıların Tespiti için Yetki Verilen Kurum ve Kuruluşları Nereden Bulabiliriz?
https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün web sitesinde bu lisansa sahip kuruluşların tam ve güncel listesine erişebilirsiniz.
Hizmet alanları ile ilgili bir kısıtlama yoktur, dilediğiniz kurumdan, dilediğiniz adres ile ilgili hizmet alabilirsiniz.
Riskli Yapı Tespiti Nasıl Yapılır?
Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar bu konuda oldukça detaylı tarifte bulunmuştur. Bina hakkında bilgi toplanır, Röleve (yerinde ölçüm) alınır, malzeme özellikleri (deneyler ve diğer yöntemler ile) belirlenir ve bu bilgiler kullanılarak binanın taşıyıcı sistemi bilgisayar ortamda modellenir ve hesaplar yapılır.
Tüm bu sürecin sonunda, “Riskli” veya “Riskli Değil” şeklinde olası iki sonuçtan birisi çıkar. Bu sonuç, risk tespiti dışında, herhangi bir performans tahmini için kullanılamaz.
Yani bu süreç kapsamında elde edilen bilgilerden “Ne kadar riskli?” “Çok mu riskli?” “Ne kadarlık bir depreme dayanır?” vb. soruların cevabı elde edilmez. Mevzuat bu konuda açık ve nettir.
Tespit Sonrası
Yapının riskli ya da risksiz olduğuna dair rapor verilmesinin ardından, mevzuatta bir itiraz hakkı tanınmıştır. Bu süre içinde yapılan itirazlar için bu rapor, teknik bir heyet tarafından incelenir nihai olarak karara bağlanır. İtiraz sahibi malike nihai sonuç bildirilir. “Teknik heyetçe, karara bağlanan riskli yapı tespit raporuna karşı başka bir malikçe yapılan itiraz üzerine yeniden inceleme yapılmaz.”
Nihai karar çıktıktan sonra kanun nezdinde yapı riskli bulunduysa yıkım süreci başlar. Yıkım yerine güçlendirme seçeneği de şartlara bağlı olarak sunulmakta.
Sonuç
Kanun, uygulama yönetmeliği ve ilişkin esaslar kapsamında tüm detaylara erişebilirsiniz. Bu makalede süreç ve paydaşlar hakkında kısa bilgilere yer vermeye çalıştım.