Kariyer planlama – Üniversite sınavları sonrasında yapılan üniversite tercihleri, seçtiğiniz bölüm aslında meslek seçimi demek yada başka bir deyiş ile, kariyer planlaması yolunda en önemli adımlardan birisi.
Üniversiteden beklentiniz neler?
Üniversite ve yüksekokul okumayı düşünürken aklınıza sadece dersler, meslek, kariyer gelmemeli. Kendinizi geliştireceğiniz, daha kültürlü, daha bilgili, daha yetkin, bilim, kültür, sanat ve spor alanlarında adımlar atmış, kendini tanıma yolunda ilerleme kaydetmiş bir bireye dönüşeceğiniz bir süreç olarak düşünmelisiniz.
Üniversite tercihleri zamanında belki de gençlerimize ve kendini genç hissedenlere ulaştırılması gereken en önemli mesaj, “çok geliri olan bir meslek”, “geleceği parlak meslek” gibi etiketler ile tercih yapmanın ne kadar yanıltıcı olabileceğidir.
Hangi alanda okursanız okuyun, çok çalışan, kendini çok geliştiren, çok dirsek çürüten ve çok çabalayan daha önde olacaktır. Belki mezuniyet anında yeni mezun gelirlerini kıyasladığınızda bu çok belli olmayabilir, ancak üniversite okumak size çabuk zengin olmak yerine uzun vadeli düşünme becerisini kazandırmalıdır.
Okuduğunuz bölümde derslerden, öğretim görevlilerinden aldığınız akademik eğitim. Staj, laboratuvar, uygulama derslerinden edindiğiniz pratik tecrübeler. Öğrenci toplulukları, gönüllü olarak yer aldığınız projeler, yarışmalar, organizasyonlar ve buradan edindiğiniz sosyal ve kültürel kazanımlarınız. Bu saydıklarım üniversite eğitiminin olmazsa olmazları arasındadır çünkü üniversite bir kurs, dershane yada lise değildir.
Üniversite okumanın ne demek olduğuna kısaca değindikten sonra asıl önemli meselelerden birine gelelim.
Kariyer Planlama
Gelecekteki hedefleriniz ve sizi bu hedefe götürecek olan kariyer planlamanız hakkında düşündünüz mü? Hangi alana yönelmelisiniz? Hangi mesleği seçeceksiniz? İleride pişman olmayacağınız meslek hangisi?
Öncelikle yapmak istediğiniz işi veya en azından yaşamak istediğiniz hayatı biraz düşünmelisiniz. Şuan yolun başındasınız ve önemli kararlar almanız bekleniyor.
Bir düşünün;
- 25 yaşında nerede yaşamak, ne işle meşgul olmak, iş dışında nasıl bir hayat sürmek istiyorsunuz?
- 30 yaşında peki beklentiniz neler? Akademik gelişiminizi ihmal edecek misiniz? Nasıl devam edeceksiniz? Kariyer yolunda hangi adımları atmak, nasıl bir gelir düzeyine ulaşmak hedefiniz? Bu geliri nasıl, nerede ve en önemlisi ne zaman harcamak istiyorsunuz?
- 40 yaşında bir sabah uyandığınızda, tipik bir gününüz, haftanız, ayınız, seneniz nasıl geçsin istersiniz?
- 50 yaşınızda halen çalışmak istiyor musunuz? Nasıl bir çalışma temposu hayal ediyorsunuz? Çalışma şekliniz nasıl olacak peki?
- Peki sonrası? Bu yaşınızda herhalde el kahrı çekmek yerine kendi kurulu düzeniniz olmasını hayal edeceğinizi düşünüyorum!
Kariyer Planlamasına bir de böyle bakın
Bu sorulara bir göz attıktan sonra, şöyle bir yaklaşım öneriyorum.
Kendinizi görmek istediğiniz yeri düşünün. Şu anda o konumda kimler var? 5-10 kişilik bir liste çıkartıp şu sorulara cevap arayın:
- Bu insanlar kaç yıl çalışıp bu konuma gelmişler?
- Bu insanlar hangi okullara gidip, hangi eğitimleri almışlar? Hangi bölümden mezunlar?
- Bu insanlar ne düzeye kadar eğitim almışlar? Sadece ön-lisans, lisans veya yüksek lisans eğitimi yeterli olmuş mu?
- Bu insanlar sadece tek bir alanda mı uzmanlaşmışlar?
- Bu insanlar kendilerini akademi dışında nasıl geliştirmişler? Neler ile meşgul olmuşlar? Kültür, sanat, spor, hobi, gönüllülük?
- Bu insanların kariyer gelişiminde göze çarpan ortak noktalar neler?
- Ortak üniversite/bölüm/yüksek lisans/doktora?
- Peki uzmanlık alanı, yabancı dil, sertifika?
- Ortak giriş seviyesi pozisyon, ortak sorumluluk, ortak proje alanları, ortak çalışma alanları, ortak sektör değişimleri?
Bu şekilde hedef olarak belirlediğiniz birkaç profile baktığınızda, resim çok net ortaya çıkacaktır. Bunlara nereden bakacaksınız?
Haber kaynakları, LinkedIn profilleri, yayınları ve makaleleri, bilimsel ve sanatsal eserleri, şirketlerin tanıtım sayfaları gibi günümüzün tüm imkanlarını kullanabilirsiniz.
Tekerleği yeniden icat etmek, yeni dünyayı tekrar keşfetmek ile uğraşmaktansa, bunu yapmışların tecrübelerinden istifade edin.
Hayal ettiğiniz yere sizden önce ulaşmış kişilerden öğrenin! Onların izlediği yolu izleyin, işe yaradığı belli! Hedefinizdeki konuma ulaşmış çokça kişinin öyküsünde ortak kısımlar varsa, bu bir işaret olmalı!
Bölüm ve Meslek Seçimi – Kariyerinize yön verin
Yukarıda bahsi geçtiği şekilde kariyer planlama yoluna girdiyseniz, sırada vermeniz gereken bir karar var: Üniversitede hangi bölümü seçmeli? Hangi mesleği seçeceksiniz?
Hedefinizi belirlediğiniz ve büyük ihtimalle o hedefe ulaşmak için birden fazla yol olabilir.
Günümüzde imza karşılığı yetki kullandığınız mesleki alanlar haricinde, yaptığınız iş ile okuduğunuz okul arasında çok da bir bağ yok, bu bağlantıyı siz kendinizi geliştirerek oluşturabilirsiniz.
Ne demek istediğimi biraz daha açıkça ifade etmek isterim. Örneğin bir avukatın bir müvekkili temsil etmesi, avukatın okuduğu okula ve mesleki örgüte kaydı ile mümkündür.
Bir mühendis veya mimarın, bir projeye yetkili mühendis/mimar olarak imza atabilmesi için hem mühendislik/mimarlık mezunu olması, hemde ilgili meslek odasında kaydının olması zorunludur.
Yukarıda bahsettiğim örnekler dışında örneğin mühendis/mimarın mesleki uygulama ile ilgili bir yazılım geliştirip satması, danışmanlık vermesi, start-up kurması veya girişimci olarak ticarete atılması için mesleki yetkisini kullanmasına gerek yoktur.
Bu işi yapması diplomasına yada hangi mühendislik/mimarlık bölümünden mezun olduğuna bağlı değildir. Ancak mühendislere yönelik bir yazılım yapması için, mühendislik okuması avantaj sağlayabilecektir. Bu gibi örnekleri çoğaltabiliriz.
Tabii ki bu girişim için emek harcarken aldığı eğitimin ve kendisini donattığı tüm becerileri kendisine fayda sağlayacak şekilde kullanmakta serbesttir.
Üniversite ve Şehir Seçimi
Bu aşamadaki üniversite ve dolayısı ile şehir tercihiniz çok önemli. Aile ile birlikte okumak, aileden uzakta bir şehirde üniversite seçimi yapmak. Barınma seçenekleri, devlet ve özel yurtlar. Şehir seçimi pek çok imkan sağladığı gibi, pek çok zorluk da getirebilecek zorlu bir konu.
Öncelikle prensip olarak, alabileceğiniz en iyi eğitimi almaya odaklanmalısınız. Okumak istediğiniz bölümün eğitimini veren Türkiye’deki en iyi üniversite hangisi? O alanda en çok yayın yapan, en çok araştırma yapan, en çok lisansüstü düzeyde öğrenci yetiştiren üniversite neresi? Lisansüstü ve özellikle doktora düzeyinde eğitim veren bir bölüm demek,
Yani üniversiteyi gerçek anlamda bir üniversiteli olarak tecrübe etmek, akademik eğitimin yanı sıra insani ilişkiler, dünya görüşü, kültür, sanat, spor gibi alanlarda da kendinizi geliştirmeniz size gelecekte hem özel hayatınızda hemde iş hayatınızda güzel kapılar açacaktır.
Üniversite tercihi sırasında aklınızda bu soruların cevabı netleşmiş olursa kariyer planlama uyumunda kolaylık sağlayacaktır.
Akademik Değerlendirme
- Okumak istediğiniz bölüm hangi üniversitelerde var?
- Bu üniversiteler arasında o alanda en ileri olan hangisi?
- İyi bir üniversite demek her alanda çok iyi demek değildir.
- Bazı üniversiteler belli alanlarda uzmanlık gösterirler.
- Üniversitelerin akademik performanslarını değerlendirin
- İlgi duyduğunuz alanda en çok bilim üreten öğretim görevlileri hangi üniversitede bulunuyorlar?
- Bu eğitim kurumlarını tercih ettiğinizde bu kıymetli öğretim görevlilerinden öğrenme imkanınız olacak mı?
- Bu üniversitelerde teorik akademik eğitim dışında laboratuvar, uygulama dersleri, üniversite-sanayi iş birlikleri, staj olanakları, teknokent ve ar-ge merkezleri, uygulama merkezleri var mı?
- Üniversitenin ve özellikle o bölümün akreditasyon durumu nedir? Kariyerinize hangi ülkede devam etmek istiyorsanız, o ülkede denkliği var mı?
- Sınav sonucunuz ile bu üniversitelerden hangisine girebiliyorsunuz?
Diğer İmkanların Değerlendirilmesi
- Girebildiğiniz üniversiteler arasında akademik imkanlar dışında en iyi imkanlar hangisinde mevcut?
- Sosyal imkanlar – ders dışında neler ile meşgul olacaksınız? Yarışmalar, müsabakalar, öğrenci toplulukları, hobi grupları? Part-time çalışabileceğiniz iş imkanları?
- Kültürel imkanlar – kültürel gelişiminizi nasıl destekleyeceksiniz? Tiyatro, müze, opera, şiir dinletisi, gezi imkanları neler?
- Spor imkanları – hangi sporları yapmanıza imkan sunulacak? Takım sporları yapabilecek misiniz? Hayatınızın ilerleyen aşamalarında da yapabileceğiniz spor dallarında alışkanlık edinmenize imkan sağlanacak mı?
- Bu üniversitelerden hangileri Erasmus, Farabi gibi değişim programlarından istifade etme imkanı sunuyor mu?
Bu bahsettiklerimiz elbette biraz karmaşık gelebilir, ancak önemli olan sistematik bir şekilde, kağıt kalem ile yazıp çizerek, taş üstüne taş koyarak ilerlemek.
Göreceksiniz ki hedefleriniz, hayalleriniz ve önünüzdeki imkanları kullanarak başarmak mümkün!
Tek yapmanız gereken çalışmak, emek vermek ve kararlılıkla ilerlemek.
Eğitim Düzeyleri ve Kariyer Planlama
Tüm bunlardan bahsetmişken biraz da yüksek öğrenim eğitim düzeylerine çok genel bir bakış atmak istedim. Hedefleriniz ve hayalleriniz ile örtüşen eğitim düzeyi nedir, gelin bir göz atalım.
Ön-Lisans Eğitimi
Bir alanda ön-lisans eğitimi almak o alandaki uygulamalarda aktif rol alabilecek düzeyde o alanda yetkinlik elde etmek demektir. Yani bir uzmanın veya mühendisin sevk ve idaresi altında o alanda sonuç üretmektir.
Lisans Eğitimi
Bir alanda lisans eğitimi almak, bilimin o alanında öğrenmeyi öğrenmek demektir.
Örneğin inşaat mühendisi olmak demek, inşaat mühendisliği alanında üretilen bilimi takip edebilecek düzeyde temel eğitim almak, standartlar çerçevesinde de bu öğrendiklerinizi uygulayabilmek ve uygulamanın sevk ve idaresinde görev alabilecek düzeyde bir yetkinlik edinmek demektir.
Yüksek Lisans Eğitimi
Yüksek lisans eğitimi ise, artık “okumayı” öğrendiğiniz bu bilim dalında, derinlemesine araştırma yapmak, o alandaki bir konuyu iyice öğrenmek, uzmanı olmak olarak düşünülebilir.
Doktora Eğitimi
Bir alanda doktora yapmak demek, o alanda bilim üretmek, bilime katkı sağlamak demektir. Önceki tüm eğitim seviyelerinden farklı olarak, artık bilim tüketen, yorumlayan değil, bilim üreten bir akademik profil yetiştirmektedir.
Umarım kariyer planlama, meslek seçimi ve üniversite tercihleri hakkındaki bu yazıyı faydalı bulursunuz.
Ben Kimim?
Uluslararası projelerin sözleşme, maliyet ve proje yönetimleri alanlarında çalışmayı seven bir İnşaat Mühendisiyim.
Boğaziçi Üniversitesi Yapım Mühendisliği ve Yönetimi yüksek lisans, İstanbul Bilgi Üniversitesi MBA İşletme yüksek lisans, Çukurova Üniversitesi İnşaat Mühendisliği eğitim geçmişim var.
Projeler, sözleşmeler ve paydaşlar arasındaki iletişimi kurmaya hevesli ve sürekli öğrenmeye inanan biriyim. Kişisel sayfamda hakkımda daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Benimle iletişime geçmek için Ben Kimim? sayfamdaki bağlantıları kullanabilirsiniz.